Người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, là lực lượng nòng cốt, là cầu nối quan trọng giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân. Qua 10 năm thực hiện Chỉ thị số 09-CT/TU ngày 23/3/2011 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát huy vai trò của người có uy tín (NCUT) trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền đối với công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã được nâng lên đáng kể, người có uy tín trên địa bàn tỉnh đã phát huy tốt vai trò là hạt nhân, nêu gương sáng, tích cực đi đầu trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần thực hiện phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giữ gìn quốc phòng an ninh và trật tự an toàn xã hội tại thôn, bản và khu dân cư, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Người có uy tín tại xã Quý Quân (Hà Quảng) phối hợp với cấp ủy, chính quyền xã tuyên truyền người dân tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Công tác xây dựng NCUT trong vùng đồng bào DTTS được các cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh chú trọng, thường xuyên rà soát, bổ sung, phê duyệt danh sách NCUT bảo đảm dân chủ, công khai, đúng quy định. Quan tâm thực hiện tốt các chế độ, chính sách, mở các lớp bồi dưỡng nâng cao nhận thức và hội nghị cung cấp thông tin thời sự cho NCUT. Từ năm 2011 đến nay, tỉnh phê duyệt 18.974 lượt NCUT, hiện toàn tỉnh có 1.461 NCUT. Các cấp, ngành, địa phương đã phối hợp tổ chức 225 cuộc phổ biến, cung cấp thông tin thời sự cho 29.940 lượt NCUT; tổ chức 38 lớp tập huấn nghiệp vụ cho 2.920 lượt NCUT; cấp phát miễn phí trên 5,3 triệu tờ/cuốn báo Dân tộc và Phát triển, báo địa phương, bản tin công tác mặt trận; tổ chức thăm hỏi, tặng quà 2.240 lượt NCUT ốm đau, hoạn nạn; tổ chức cho 860 lượt NCUT đi tham quan, học tập kinh nghiệm ngoài tỉnh, gặp mặt các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước; tổ chức thăm hỏi, động viên, trao tặng 29.730 suất quà trị giá trên 9,16 tỷ đồng cho NCUT, chức sắc, chức việc, tín đồ tôn giáo nhân dịp Tết Nguyên đán, Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc và các ngày lễ của tỉnh, đất nước.

Công tác tuyên truyền, vận động và phát huy vai trò của NCUT trong đồng bào DTTS được quan tâm thực hiện. Từ năm 2011 đến nay, toàn tỉnh tổ chức được hơn 32.800 cuộc tuyên truyền cho hơn 1,9 triệu lượt người; tổ chức 43 hội nghị gặp mặt, đối thoại, biểu dương NCUT tiêu biểu với 2.580 lượt người tham dự. Qua đó, NCUT là lực lượng nòng cốt tích cực tham gia cùng các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể địa phương tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thông qua các cuộc họp, các buổi sinh hoạt xóm, tổ dân phố, NCUT có nhiều ý kiến đóng góp thiết thực vào các chương trình phát triển KT - XH, công tác xây dựng Đảng, chính quyền, MTTQ và đoàn thể các cấp, giữ vững trật tự an toàn xã hội.

NCUT luôn gương mẫu đi đầu, tích cực vận động nhân dân tham gia thực hiện các phong trào thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững và các cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Cao Bằng chung sức xây dựng nông thôn mới”; tham gia thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, chính sách dân tôn giáo… Một trong số đó có ông Đàm Văn Phú ở xóm Xuân Yên A, xã Cai Bộ, huyện Quảng Hòa gương mẫu đi đầu trong thực hiện chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước; vận đông nhân dân hiến trên 4.000 m² đất, vận động được 07 hộ đưa gia súc ra khỏi gầm sàn nhà ở.

Bên cạnh đó, NCUT tích cực vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, khai thác và phát huy tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương; ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao; xây dựng các mô hình cây ăn quả, cây trúc sào, chăn nuôi gia súc, gia cầm; đóng góp ngày công lao động, vật chất, hiến đất làm đường nông thôn, các công trình phúc lợi công cộng, nhà văn hóa xóm; bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống... Tiêu biểu như: Ông Lý Văn Xìn, người có uy tín ở xóm Nà Ngàn, xã Trương Lương, huyện Hòa An, ông đã vận động nhân dân mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng; thu nhập nông sản sản hằng năm của xóm đạt 85,6 tấn, trung bình 389kg/người/năm, diện tích thuốc lá bình quan 3000m/hộ, thu nhập 12 triệu đồng/hộ/năm.

Trong công tác xây dựng Đảng và chính quyền, NCUT có vai trò quan trọng đối với hệ thống chính trị cơ sở, là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, là hạt nhân tích cực, gương mẫu đi đầu thực hiện các phong trào, cuộc vận động, tham gia tổ chức đoàn thể, đảm nhiệm các chức danh chủ chốt của xóm, tổ dân phố. Tích cực tham gia, giám sát việc thực hiện các chương trình, dự án, chính sách dân tộc được đầu tư tại địa phương và thực hiện việc giám sát, tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ tham gia HĐND các cấp; nắm bắt, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân qua các đợt tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp. Phối hợp với cấp ủy, chính quyền các cấp giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân tại cơ sở; vận động quần chúng bảo vệ an ninh trật tự, góp phần củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng hệ thống chính trị và chính quyền ở cơ sở ngày càng vững mạnh. Trong 10 năm qua, trên 700 NCUT đảm nhiệm các chức danh chủ chốt của xóm, tổ dân phố; trên 300 NCUT là đại biểu HĐND các cấp; toàn tỉnh có 2.2472 tổ hòa giải cơ sở với trên 11.700 thành viên, trong đó có thành viên là NCUT tham gia hòa giải thành 4.191 vụ việc.

Đối với công tác quốc phòng, an ninh trật tự, NCUT đã làm tổ công tác tuyên truyền, thuyết phục, tập hợp quần chúng thực hiện có hiệu quả các phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, “Quần chúng tham gia tự quản đường biên, mốc quốc gia và giữ gìn an ninh trật tự xóm, khu vực biên giới”; tham gia phòng, chống và tố giác tội phạm; vận động nhân dân đăng ký khu dân cư không có tội phạm, không tham gia vận chuyển, buôn bán, tàng trữ, sử dụng ma túy, súng, vật liệu nổ trái phép; không tin, không nghe, không làm theo những luận điệu lôi kéo, ép buộc, kích động của kẻ xấu; không truyền đạo, theo đạo phái trái pháp luật, vượt biên trái phép, không tham gia các tổ chức bất hợp pháp…

Giai đoạn 2011-2021, đội ngũ NCUT và nhân dân cung cấp cho lực lượng công an, biên phòng trên 7.000 tin báo tố giác tội phạm; chủ động tố giác với các cơ quan chức năng phá nhổ trên 15.900 cây thuốc phiện; vận động nhân dân tự giác giao nộp 107 khẩu súng tự chế, 14 nòng súng, 9 lựu đạn, 1 đạn cối, 3 khẩu súng quân dụng, trên 5.500 viên đạn, hơn 100 kg thuốc nổ. Xây dựng và duy trì hoạt động 38 loại mô hình đảm bảo an ninh trật tự, trong đó, 895 ban an ninh trật tự và tổ hòa giải tại xóm, tổ dân phố; 323 tổ an ninh tự quản; 29 cụm an ninh liên kết đảm bảo an ninh trật tự tại khu giáp ranh; 13 mô hình tổ, xóm, khu dân cư không có tệ nạn ma túy; 392 tổ liên gia tự quản; 19 mô hình dòng họ tự quản. Phối hợp tuyên truyền, vận động 5.900 hộ ký cam kết tự quản đường biên, cột mốc; vận động 42 hộ dân tộc Mông tự nguyện cam kết từ bỏ không theo tổ chức bất hợp pháp Dương Văn Mình; vận động 34 hộ không di cư tự do. Một trong những tấm gương tiêu biểu trong tham gia bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội có ông Lục Văn An, NCUT ở xóm Lý Vạn, xã Lý Quốc, huyện Hạ Lang đã vận đồng tuyên truyền Nhân dân tích cực tham gia giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn, chấp hành tốt các quy định của pháp luật về an toàn giao thông đường bộ…; tích cực đấu tranh, phát hiện và kịp thời báo cáo chính quyền để xử lý những hành vi vượt biên trái phép, xâm phạm lãnh thổ quốc gia, phá hoại đường biên, cột mốc, giữ vững mỗi quan hệ hữu nghị, hợp tác, láng giềng với Nhân dân vùng biên giới.

Ban Dân tộc tỉnh phối hợp tổ chức bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. (Nguồn ảnh theo baocaobang.vn)

Cùng với sự tham gia tích cực của lực lượng NCUT, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; “Ngày vì người nghèo” … các quy ước, hương ước cộng đồng, xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, từ bỏ các tập tục lạc hậu, mê tín dị đoạn được xây dựng và triển khai có hiệu quả. NCUT giữ vai trò nòng cốt, vận động con cháu trong dòng tộc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số; nhiều mô hình điển hình tiên tiến về xây dựng đời sống văn hóa trong đồng bào các dân tộc đã được hình thành và phát triển, các giá trị văn hóa truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp các dân tộc được bảo tồn và phát huy. Có nhiều tấm gương làm tốt công tác bảo tổn, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, lưu giữ và truyền đạt nét văn hóa dân tộc Sán Chỉ như NCUT Hoàng Văn Băn ở xóm Phia Cọ, xã Nam Cao, huyện Bảo Lâm; ông Vừ A Pá, NCUT ở xóm Khuổi Bon, xã Lý Bôn, huyện Bảo Lâm làm tốt công tác bảo tồn, giữ gìn bản sắc, văn hóa dân tộc Mông, tổ chức truyền dạy thổi khèn, thổi sáo cho đội văn nghệ xóm…

Để tiếp tục phát huy vai trò người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong thời gian tới, Tỉnh ủy Cao Bằng tiếp tục quán triệt triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 09-CT/TU; tập trung nâng cao nhận thức, thống nhất quan điểm, trách nhiệm của hệ thống chính trị và toàn xã hội trong thực hiện công tác dân tộc và phát huy vai trò của NCUT trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Tăng cường chỉ đạo các cấp, các ngành, địa phương triển khai thực hiện tốt Quyết định số 2561 /QĐ-TTg , ngày 31/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “ Tăng cường vai trò của NCUT trong vùng đồng bào DTTS”; Quyết định số 12/2018/QĐ-TTG, ngày 06/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với NCUT trong đồng bào DTTS. Chú trọng việc xây dựng, củng cố đội ngũ NCUT đảm bảo chất lượng và số lượng; chủ động phát hiện, bồi dưỡng, hỗ trợ và tạo điều kiện cho NCUT có năng lực tham gia vào tổ chức chính trị - xã hội, Hội quần chúng, Tổ hòa giải, Ban giám sát đầu tư cộng đồng. Cấp ủy, chính quyền cần tăng cường sự lãnh đạo, định hướng nhiệm vụ, nội dung hoạt dộng, bảo đảm về chế độ, chính sách đối với NCUT; thường xuyên cung cấp thông tin cần thiết về tình hình thời sự chính trị, kinh tế - xã hội ở địa phương, trong nước và quốc tế có NCUT, nhất là những người ở vùng sâu, vùng xa, không có điều kiện tiếp cận với thông tin đại chúng, tích cực tuyên truyền, phổ biến cho NCUT kiến thức về pháp luật, dân tộc - tôn giáo, an ninh- quốc phòng và những âm mưu, thủ đoạn, phương thức hoạt động của bọn tội phạm, của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để chống phá Đảng, chính quyền.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh gắn với xóa đói, giảm nghèo trong vùng đồng bào dân tộc, vùng có đạo. Tiếp tục chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt các chương trình, dự án, các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của địa phương dành cho vùng đồng bào DTTS. Chú trọng phát triển giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội, nâng cao dân trí, cải thiện đời sống của đồng bào DTTS, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng có đạo. Thường xuyên quan tâm xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, xây dựng bộ máy và đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác vận động quần chúng, công tác dân tộc - tôn giáo.

Dương Liễu