Ngày 28/01/1941, sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở về Pác Bó, xã Trường Hà (Hà Quảng) trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Người chọn Pác Bó là nơi “đứng chân” khi trở về để đặt “đại bản doanh” và chọn tỉnh Cao Bằng để xây dựng căn cứ địa cách mạng đầu tiên chỉ đạo phong trào cách mạng của cả nước, với sự nhận định sáng suốt: “Căn cứ địa Cao Bằng sẽ mở ra triển vọng lớn cho cách mạng nước ta”.

Từ cuối tháng 3/1941, Người chuyển sang ở và làm việc tại lán Khuổi Nặm (Pác Bó). Lán có địa thế rất thuận lợi, nằm ngay ở cửa rừng, được che kín, nhìn bên ngoài vào không phát hiện được, nhưng ở bên trong quan sát ra thì rất rõ, khi có động tĩnh có thể rút lui, ngược dòng Khuổi Nặm qua mốc 108 (cũ) sang Trung Quốc an toàn. Lán Khuổi Nặm là một cái lán nhỏ, đơn sơ nhưng chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng có tầm chiến lược để từ đó Đảng ta vận động, đoàn kết tất cả các lực lượng yêu nước, tích cực chuẩn bị lực lượng về mọi mặt, đón thời cơ tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn quốc. Lán là nơi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập báo “Việt Nam độc lập”, tổ chức các lớp huấn luyện chính trị, quân sự, thành lập Đội du kích Pác Bó... Nhưng quan trọng nhất, từ ngày 10 - 19/5/1941, tại đây, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc với tư cách là đại biểu của Quốc tế Cộng sản đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8. Tham dự Hội nghị có Quyền Tổng Bí thư Trường Chinh và các đồng chí: Hoàng Văn Thụ, Phùng Chí Kiên, Hoàng Quốc Việt cùng một số đại biểu của Xứ  ủy Bắc Kỳ, Trung Kỳ và đại biểu tổ chức Đảng hoạt động ở nước ngoài. Xét về tính chất và quy mô, Hội nghị Trung ương lần thứ 8 giống như một Đại hội toàn quốc của Đảng bởi Nghị quyết Trung ương đã vạch ra những chiến lược căn bản cho con đường cách mạng Việt Nam và có ý nghĩa quyết định đến vận mệnh của đất nước.

Hội nghị xác định giải phóng dân tộc là nhiệm vụ bức thiết nhất của cách mạng Đông Dương, cho nên tập trung vào nhiệm vụ: Đánh đuổi Pháp - Nhật làm cho xứ Đông Dương độc lập. Hội nghị khẳng định: Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được, Và quyết tâm chuyển hướng chiến lược cách mạng: Đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc cao hơn hết, là nhiệm vụ trước tiên, tạm gác nhiệm vụ cách mạng điền địa lại. Từ đó, Hội nghị đề ra chủ trương thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất rộng rãi, lấy tên là “Việt Nam độc lập đồng minh” (gọi tắt là Mặt trận Việt Minh), nhằm đoàn kết tập hợp mọi lực lượng yêu nước, chống đế quốc, giành độc lập cho dân tộc. Về phương pháp cách mạng, Hội nghị nhận định rằng: Cuộc cách mạng Đông Dương kết liễu bằng một cuộc khởi nghĩa vũ trang. Hội nghị chỉ rõ, khi thời cơ đến: Với lực lượng sẵn có, ta có thể lãnh đạo một cuộc khởi nghĩa từng phần trong từng địa phương, cũng có thể giành sự thắng lợi mà mở đường cho một cuộc tổng khởi nghĩa to lớn.

Không ai có thể tin được rằng, chính tại đây, ở chốn hẻo lánh này, nơi mà đi hàng chục cây số không gặp một bóng người, trong những điều kiện vô cùng khó khăn, thiếu thốn ấy, tại căn lán nhỏ bằng tre đơn sơ lại diễn ra hội nghị của những người lãnh đạo cao nhất của Đảng Cộng sản Đông Dương và hội nghị ấy thông qua những nghị quyết có ý nghĩa lịch sử đối với vận mệnh của dân tộc Việt Nam, đối với toàn bộ phong trào cách mạng của Đông Dương. Nội dung Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 8 và sự thay đổi chiến lược cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Trung ương Đảng trong việc giải quyết một cách đúng đắn mối quan hệ giữa nhiệm vụ dân tộc và giai cấp, dân tộc và dân chủ trong điều kiện cụ thể của nước ta, chính là sự hoàn chỉnh nội dung các nghị quyết của Hội nghị Trung ương lần thứ 6 và 7 trước đó. Sự thay đổi chiến lược một cách kịp thời, đầy sáng tạo của Hội nghị Trung ương lần thứ 8 đáp ứng được khát vọng độc lập, tự do của toàn dân tộc, phù hợp với bối cảnh cụ thể của cách mạng Việt Nam và đã mở đường cho Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đi đến thắng lợi hoàn toàn.

Chủ trương của Hội nghị Trung ương 8 được cụ thể hoá bằng nhiều văn bản, chỉ thị nhằm tiến hành cách mạng bảo đảm thắng lợi hoàn toàn. Một cuộc vận động cách mạng rộng lớn diễn ra suốt từ Bắc vào Nam. Thực hiện Nghị quyết Hội nghị, cả dân tộc bước vào thời kỳ mới, đẩy mạnh xây dựng lực lượng cách mạng, tập trung mọi lực lượng cho phong trào đánh Pháp, đuổi Nhật, chuẩn bị cho khởi nghĩa từng phần giành chính quyền từng địa phương.

Ngày 13/8/1945, Nhật đầu hàng đồng minh vô điều kiện. Đêm 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc ra Quân lệnh số 1 kêu gọi: Giờ tổng khởi nghĩa đã đến! Ngày 16/8/1945, Quốc dân Đại hội họp, tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng. Đại hội cũng quy định Quốc kỳ, Quốc ca, thông qua “Mười chính sách lớn của Mặt trận Việt Minh” và cử ra Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam tức Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà do lãnh tụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, hơn 20 triệu nhân dân ta từ Bắc đến Nam đồng loạt vùng dậy tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa oanh liệt, giải phóng toàn bộ đất nước. Cả dân tộc muôn người như một, vùng lên tạo nên khí thế lay trời chuyển đất, giáng một đòn quyết định làm tê liệt mọi sự kháng cự của phát xít Nhật và các thế lực thù địch, giành chính quyền về tay nhân dân. Ngày 19/8/1945, Tổng khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội. ngày 23/8/1945, Thừa Thiên Huế giành được chính quyền, vua Bảo Đại đọc lời thoái vị và nộp ấn kiếm cho cách mạng. Ngày 25/8/1945, nhân dân Sài Gòn - Gia Định giành được chính quyền… Chỉ trong vòng 15 ngày, từ 14 - 28/8/1945, tổng khởi nghĩa đã thành công trong cả nước. Ngày 2/9/1945, tại Vườn hoa Ba Đình, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập tuyên bố với thế giới “Nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời”.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, là một sự kiện vĩ đại, mở ra một kỷ nguyên mới của lịch sử Việt Nam, phá tan xiềng xích nô lệ và lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế. Việt Nam từ một nước thuộc địa trở thành người chủ đất nước, làm chủ vận mệnh dân tộc. Chính từ căn lán nhỏ đơn sơ nơi cội nguồn Pác Bó, ánh sáng cách mạng đã lan tỏa, phát triển mạnh mẽ trở thành bão lửa cách mạng thiêu đốt hết tất cả “bè lũ bán nước và cướp nước”. Thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 khẳng định con đường đúng đắn của hành trình hơn 4 năm lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chỉ đạo thực hiện những quyết sách đã được vạch ra tại lán Khuổi Nặm để đến Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.

Theo Baocaobang.vn