Thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mỹ. Ảnh: T.L

Sau khi đập tan cuộc tiến công chiến lược Thu - Đông năm 1947 của thực dân Pháp, thế và lực của ta ngày càng mạnh hơn. Trung ương Đảng quyết định mở Chiến dịch Biên giới năm 1950. Để đảm bảo cho Chiến dịch Biên giới thắng lợi, Bác Hồ đã chỉ thị: Phải huy động một lực lượng thanh niên khỏe, hăng hái, dũng cảm, nhiệt huyết, tổ chức thành các đội TNXP sát cánh cùng bộ đội thực hiện những nhiệm vụ chủ yếu trên chiến trường. Ngày 15/7/1950, Đội TNXP công tác Trung ương đầu tiên được thành lập tại tỉnh Thái Nguyên, với 225 đội viên, do đồng chí Vương Bích Vượng làm đội trưởng. Ra quân lần đầu, với tinh thần quyết thắng được quán triệt sâu sắc, cán bộ, đội viên TNXP đã không quản khó khăn gian khổ, ngày đêm bám trụ mặt đường, sửa chữa cầu cống, mở tuyến giao thông vận chuyển khối lượng lớn lương thực, thuốc men, vũ khí, quân trang, quân dụng cấp tốc, kịp thời ra mặt trận, góp phần quan trọng tiêu diệt cứ điểm Đông Khê, dẫn tới toàn thắng Chiến dịch Biên giới, mở đầu cho trang sử vẻ vang của TNXP Việt Nam.

Trên đường đi kiểm tra công tác đảm bảo giao thông ở Chiến khu Việt Bắc, vốn rất quan tâm tới TNXP, Bác Hồ đã ghé thăm đơn vị 312 đang làm nhiệm vụ tại cầu Nà Tu, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn. Trước sự vui mừng khôn xiết của TNXP, Bác ân cần thăm hỏi, động viên và tặng bốn câu thơ: “Không có việc gì khó/Chỉ sợ lòng không bền/Đào núi và lấp biển/Quyết chí ắt làm nên”. Đây là lời giáo huấn, là tư tưởng, hành động, ý chí, nghị lực của thanh niên trước yêu cầu vận mệnh của đất nước. Tinh thần đó đã trở thành hành trang, là động lực của TNXP xuyên suốt chiều dài lịch sử cách mạng của dân tộc.
Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ, từ đó, trên chặng đường dài kháng chiến chống thực dân Pháp, TNXP đã có mặt trên các tuyến đường chiến lược, nơi trọng điểm, gay go, ác liệt với tinh thần phục vụ quên mình, chấp nhận hy sinh, gian khổ, xung kích mở đường, chuyển lương, tiếp đạn, kéo pháo, chủ động tích cực trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Khắp nơi in dấu chân người TNXP quả cảm đã góp phần làm nên chiến công kế tiếp chiến công đi tới chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. 

Hòa bình lập lại ở miền Bắc, TNXP là lực lượng đi đầu trong công cuộc khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế, văn hóa, xã hội, làm cho miền Bắc vững mạnh, trở thành hậu phương chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam. Với tinh thần “sống, chiến đấu, lao động, học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại”, TNXP đã nhiệt liệt hưởng ứng phong trào “5 xung phong”, “3 sẵn sàng”, 15 vạn nam, nữ thanh niên  nô nức lên đường gia nhập các đội TNXP, chống Mỹ cứu nước. Họ tiếp bước cha anh, quyết tâm “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, tự nguyện dấn thân vào những nơi gian khổ, ác liệt nhất “mà lòng phơi phới dậy tương lai”, hiến dâng tuổi xanh cho đất nước, luôn gắn liền với những chiến thắng vang dội trên các chiến trường, cùng cả nước làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975. 

Trong lửa đạn của cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do, TNXP Việt Nam viết nên truyền thống quý báu của mình: Nêu cao tinh thần tự lực cánh sinh, khắc phục và vượt mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ. Kiên cường, dũng cảm trong lửa đạn, hăng say bền bỉ trong lao động, nghiêm chỉnh chấp hành mọi mệnh lệnh, chưa hoàn thành nhiệm vụ chưa về. Mến đồng đội, yêu đồng chí, đồng bào, hết lòng chăm sóc, bảo vệ thương binh. Tranh thủ mọi điều kiện học tập chính trị, quân sự, văn hóa, không ngừng nâng cao hiểu biết cho mình và đơn vị. Ghi nhận công lao to lớn của TNXP qua các thời kỳ cách mạng, Đảng và Nhà nước đã trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Kháng chiến hạng nhất, Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng nhất và các danh hiệu cao quý khác.

Trong đội hình TNXP cả nước, TNXP Cao Bằng đã nêu cao truyền thống quý báu đó và có những cống hiến xứng đáng. Được sự chỉ đạo của Tỉnh ủy Cao Bằng, ngày 3/10/1951, Tỉnh đoàn Cao Bằng đã thành lập Đội TNXP công tác với 70 đội viên đầu tiên, đội trưởng là Phạm Thế Trần. Cuối năm 1951, đội phiên chế thành 3 đại đội với số lượng tăng lên so với trước (khoảng 700 người). Các đội TNXP nhận nhiệm vụ sửa chữa mặt đường, phá bom nổ chậm tại các tuyến đường trọng điểm: Bắc đèo Giàng, đèo Mã Phục, Án Lại, Cao Xuyên. Lực lượng TNXP không quản hy sinh, gian khổ, ngày đêm thông đường, thông tuyến, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, thực hiện chủ trương của Trung ương, Cao Bằng tổ chức đội TNXP chi viện cho công trường Tây Bắc làm tuyến đường từ Lai Châu đến biên giới giáp tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) Tháng 7/1960, một lần nữa Cao Bằng lại thành lập một đội TNXP sang tiếp ứng cho tỉnh Hà Giang làm đường đến Đồng Văn, Mèo Vạc, được Ủy ban Hành chính tỉnh Hà Giang tặng Bằng khen.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, hưởng ứng phong trào “5 xung phong”, “3 sẵn sàng”, lớp lớp thế hệ trẻ Cao Bằng đã hăng hái lên đường nhập ngũ, xung vào các đội TNXP đi tới các chiến trường, góp phần xứng đáng vào thắng lợi chung của dân tộc. 

Ngày nay, cả nước đã và đang thực hiện nhiệm vụ chiến lược xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng. Lớp TNXP Cao Bằng tuổi đã cao, nhưng vẫn vững vàng kiên định, hoàn thành tốt nhiệm vụ, luôn gương mẫu trong đời thường để con cháu noi theo. Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, truyền thống TNXP, thế hệ trẻ Cao Bằng đã xung kích đi đầu trong phát triển kinh tế, xã hội, tích cực xây dựng vùng biên giới hòa bình, hữu nghị.  Tiếp bước truyền thống cha anh, nỗ lực, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xứng đáng hơn nữa với niềm tin yêu của Đảng và nhân dân.

Theo baocaobang.vn