Những năm gần đây, bức xạ hạt nhân được ứng dụng mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghiệp, y tế đem lại những hiệu quả đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, cũng tồn tại những nguy hại cho sức khỏe con người. Để đảm bảo an toàn bức xạ trong lĩnh vực y tế, công nghiệp đòi hỏi phải có sự quản lý chặt chẽ từ các cơ quan chức năng.
Đoàn thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ kiểm tra chế độ vận hành của thiết bị X-quang tại Bệnh viện Tĩnh Túc (Nguyên Bình).
Cùng với sự phát triển của y học, để đáp ứng yêu cầu của bệnh nhân ngày càng cao, ngành y tế tập trung đầu tư các thiết bị y tế hiện đại, nhất là các thiết bị chẩn đoán hình ảnh. Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, các bệnh viện tuyến khu vực, tuyến huyện và cả các phòng khám đa khoa, chuyên khoa tư nhân cũng được đầu tư nhiều thiết bị như: Máy CT Scanner (chụp cắt lớp), các thiết bị chẩn đoán hình ảnh dùng trong khảo sát sọ não, chẩn đoán cấu trúc xương, khảo sát ngực để chẩn đoán về bệnh phổi, khảo sát vùng bụng và chẩn đoán sớm tình trạng bất thường của mạch máu… Tuy nhiên, các thiết bị X-quang được ứng dụng rộng rãi trong y tế cũng trở thành mối quan tâm của người điều khiển máy cũng như bệnh nhân về sự nguy hại của thiết bị này đối với sức khỏe con người. Do tia X là loại bức xạ có khả năng ion hóa vật chất nên chỉ chụp X-quang khi có chỉ định của bác sĩ, không lạm dụng các kỹ thuật này khi không cần thiết. Nếu chụp X-quang đúng cách với thời gian rút ngắn và được che chắn cẩn thận thì không ảnh hưởng đến sức khỏe. Đối với trường hợp phải chụp lại thì bác sĩ xem xét cẩn thận đến thời gian giữa hai lần chụp, đặc biệt, hạn chế sử dụng X-quang đối với trẻ em là rất quan trọng.
Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ tăng cường công tác quản lý, tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn đăng ký, khai báo cơ sở lập hồ sơ; tổ chức thẩm định hồ sơ xin cấp giấy phép hoạt động của các cơ sở bức xạ và thanh, kiểm tra định kỳ các cơ sở có sử dụng thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ, nhằm nâng cao nhận thức đối với các tổ chức, cá nhân thực hiện công việc bức xạ về chấp hành quy định của Luật Năng lượng nguyên tử, cũng như nâng cao nhận thức cho cộng đồng, tăng cường công tác đảm bảo an toàn bức xạ, hạt nhân trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, năm 2014, Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường, Sở Y tế, Sở Công thương thành lập đoàn thanh tra liên ngành tiến hành kiểm tra về công tác an toàn bức xạ tại 15 cơ sở: Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Y dược cổ truyền tỉnh, Bệnh viện Đa khoa các huyện: Phục Hòa, Hòa An, Hà Quảng, Trùng Khánh, Nguyên Bình, Trà Lĩnh... Đồng thời, tiến hành đo, đánh giá an toàn bức xạ để đánh giá mức độ an toàn bức xạ và đề xuất một số giải pháp khắc phục đối với những phòng X-quang chưa đảm bảo an toàn. Qua thanh tra, các cơ sở y tế cơ bản tuân thủ Luật Năng lượng nguyên tử, thực hiện những yêu cầu trong giấy phép tiến hành công việc bức xạ, ý thức chấp hành pháp luật có chuyển biến tích cực; bố trí người phụ trách an toàn bức xạ bằng văn bản, nhân viên bức xạ có Giấy chứng nhận khoá huấn luyện cơ bản về an toàn bức xạ trong y tế, người phụ trách an toàn có chứng chỉ nhân viên bức xạ theo quy định, đã tổ chức khám sức khoẻ định kỳ hằng năm cho nhân viên bức xạ, trang bị liều kế cá nhân cho nhân viên bức xạ, xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố cấp cơ sở, đánh giá liều chiếu xạ cho nhân viên bức xạ...
Tuy nhiên, còn 5 cơ sở chưa lập nhật ký vận hành thiết bị bức xạ theo quy định; 7 cơ sở lập và lưu giữ hồ sơ an toàn bức xạ thực hiện chưa đầy đủ; 15 cơ sở chưa mua bảo hiểm nghề nghiệp, bảo hiểm trách nhiệm dân sự cho nhân viên bức xạ; 5 cơ sở chưa gắn bản hướng dẫn sử dụng liều kế cá nhân gắn tại nơi quy định...
Hầu hết các cơ sở y tế đầu tư trang cấp các thiết bị X-quang y tế hiện đại, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ y, bác sỹ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong việc khám chữa bệnh và quan tâm đến việc chấp hành quy định của pháp luật về an toàn trong y tế, đặc biệt là vấn đề an toàn bức xạ. Tuy nhiên, phần lớn các phòng chụp X-quang được thiết kế theo tiêu chuẩn cũ, nên chưa đáp ứng theo quy đinh mới. Ở một vài cơ sở y tế và phòng khám tư nhân, việc chấp hành quy định theo giấy phép tiến hành công việc bức xạ chưa được đầy đủ. Vi phạm có tính phổ biến là chưa mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự, bảo hiểm nghề nghiệp cho nhân viên vận hành thiết bị bức xạ, lập nhật ký vận hành thiết bị bức xạ, gắn bảng hướng dẫn sử dụng liều kế cá nhân tại nơi quy định. Qua thanh tra, đoàn thanh tra liên ngành yêu cầu các cơ sở y tế và phòng khám tư nhân thực hiện trách nhiệm kiểm định thiết bị X-quang theo đúng thời gian quy định và đánh giá an toàn phòng chụp trong quá trình sử dụng nhằm đảm bảo chế độ làm việc tin cậy của thiết bị, đồng thời triển khai công tác an toàn bức xạ theo đúng các quy định của Luật Năng lượng nguyên tử.
Vấn đề quản lý và sử dụng thiết bị bức xạ trong các lĩnh vực của đời sống xã hội không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý mà còn là trách nhiệm của các cơ sở sử dụng, mà điều này phụ thuộc rất lớn vào ý thức, trách nhiệm và sự cẩn trọng của những cơ sở có sử dụng các thiết bị bức xạ vì lợi ích và sự an toàn của con người và xã hội.
Theo baocaobang.vn