Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một người chỉ huy quân sự mưu lược, tài trí, dũng cảm, có tầm nhìn chiến lược và tư duy quân sự sắc sảo, quyết đoán; một cán bộ lãnh đạo tài,  đức vẹn toàn, tiêu biểu cho ý chí “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX. 

Cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh trên các cương vị trọng trách được Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh giao phó, dù ở lĩnh vực nào, thời điểm nào, Đại tướng cũng kết hợp nhuần nhuyễn lý luận với thực tiễn, coi trọng công tác tổng kết kinh nghiệm, lấy thực tiễn phản ánh thực tiễn, tổng kết nâng thành lý luận có sức thuyết phục, làm cho tư tưởng, đường lối chính trị - quân sự của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh được quán triệt sâu sắc và thực hiện thành công. Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã trải qua các cương vị chức trách quan trọng, nhưng sự đóng góp to lớn và sâu sắc của Đại tướng đối với quân đội là ở cương vị Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị - “Người Chính ủy của Quân đội nhân dân Việt Nam”; góp phần xây dựng và phát triển bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc của quân đội. Đại tướng vừa là người tích cực truyền bá tư tưởng và tấm gương đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quân đội, vừa là người gương mẫu thực hành trước các nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức cách mạng, tiêu biểu cho sự thống nhất giữa tư tưởng và hành động, lời nói đi đôi với việc làm, nêu tấm gương mẫu mực để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân học tập và noi theo. 

Tấm gương mẫu mực về đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh biểu hiện trên những nét tiêu biểu sau:

Một là, tấm gương mẫu mực về lòng trung thành vô hạn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và tinh thần chiến đấu không mệt mỏi để phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân, phục vụ quân đội. 

Năm 1950, đồng chí Nguyễn Chí Thanh được Đảng điều vào Quân đội và được giao nhiệm vụ giữ chức Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị và Phó bí thư Tổng Quân ủy (nay là Quân ủy Trung ương). Trên cương vị là người đứng đầu quân đội về mặt chính trị, xây dựng Đảng, xây dựng con người trong lực lượng vũ trang, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh thể hiện là một chiến sĩ cộng sản trung kiên, luôn tận trung với nước, tận hiếu với dân, một người quân nhân cách mạng trung thành vô hạn với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Đó là phẩm chất cao quý của người quân nhân cách mạng, là đạo đức cách mạng. Dù trong điều kiện, hoàn cảnh nào Đại tướng Nguyễn Chí Thanh cũng luôn đặt lợi ích của Tổ quốc, của Đảng, của nhân dân lên trên, lên trước hết; khi cần sẵn sàng hy sinh lợi ích riêng, kể cả tính mạng vì lợi ích chung của quốc gia, dân tộc. Lòng trung thành vô hạn của Đại tướng với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc được biểu hiện sinh động và phát huy hiệu quả trong thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo các nhiệm vụ chiến lược mà Đảng, Bác Hồ và Quân đội giao phó. 

Trong nhiều bài nói, bài viết về quân đội, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn nhấn mạnh phải tăng cường giáo dục nâng cao bản chất cách mạng của Đảng đối với Quân đội nhân dân, bởi đây là vấn đề cốt lõi nhất của đạo đức cách mạng theo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đại tướng căn dặn: “Đạo đức cao quý nhất của người cộng sản là hy sinh phấn đấu, hy sinh là hy sinh cá nhân, phấn đấu là phấn đấu vì cách mạng”. Thông qua hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn xây dựng quân đội về chính trị, Đại tướng luôn dồn tâm sức cho việc tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, toàn diện của Đảng đối với quân đội và khẳng định: “…quân đội phải luôn nhằm vào mục tiêu chính trị của Đảng để phấn đấu thực hiện. Ngoài mục tiêu đó ra, quân đội không còn mục tiêu chính trị nào khác”. Theo quan điểm giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, việc nâng cao trình độ giác ngộ giai cấp, giác ngộ dân tộc của mỗi cán bộ, chiến sĩ để nhằm phát huy lòng yêu nước nồng nàn, căm thù giặc sâu sắc, kiên quyết kháng chiến đến thắng lợi hoàn toàn. Vì vậy, Đại tướng thường xuyên nhắc nhở các cấp lãnh đạo, chỉ huy phải chú trọng giáo dục cán bộ, chiến sĩ nhận rõ bản chất và mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam; phải chỉ rõ mục tiêu chiến đấu của quân đội: “Chiến đấu cho ai? Vì ai mà phục vụ? Chống kẻ thù nào? Chiến đấu cho độc lập dân tộc có quan hệ gì đến quyền lợi giai cấp, quyền lợi gia đình và bản thân mình?”. Đồng thời, trong chỉ đạo việc biên soạn tổng kết công tác đảng, công tác chính trị trong kháng chiến chống Pháp, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã trực tiếp viết phần kết luận, rút ra những bài học kinh nghiệm có tính nguyên tắc; trong khẳng định: sự lãnh đạo của Đảng là linh hồn, công tác đảng, công tác chính trị là mạch sống của Quân đội nhân dân. Nếu xa rời sự lãnh đạo hoặc hạ thấp sự lãnh đạo của Đảng thì quân đội sẽ rơi vào nguy cơ biến chất. Vì vậy, “Phải ra sức tăng cường và củng cố vai trò lãnh đạo của Đảng, vai trò công tác chính trị. Đó là bài học lớn nhất, vứt bỏ kinh nghiệm đó, vi phạm nguyên tắc đó bất cứ lúc nào, trong điều kiện nào, đều là sai lầm và dẫn đến thất bại".

Những tư tưởng, quan điểm và sự chỉ đạo thực tiễn trên đây của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh cũng là vấn đề tâm huyết lớn nhất, là một trong những cống hiến có giá trị to lớn, lâu dài đối với việc xây dựng nền tảng chính trị - tinh thần cho quân đội ta. Qua đó càng làm nổi bật tấm gương mẫu mực của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh về lòng trung thành tuyệt đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, về lập trường giai cấp kiên định, tinh thần cách mạng triệt để, không lùi bước trước bất kỳ hiểm nguy, khó khăn nào, luôn nêu cao khí phách kiên cường của người chiến sĩ cộng sản để bảo vệ Đảng, bảo vệ chân lý, để giành thắng lợi vẻ vang cho quân đội, cho cách mạng.

Hai là, tấm gương mẫu mực trong “nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại. 
Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, khi bị địch bắt tù đày cũng như những năm tháng nắm giữ các trọng trách lớn của Đảng, Nhà nước, quân đội, Đại tướng luôn tôn trọng các nguyên tắc tính đảng, nêu gương sáng về học tập và làm theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Đại tướng thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện để có tâm trong sáng, thực hiện “cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”, tận tâm, tận lực hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, Đại tướng đấu tranh không khoan nhượng với mọi biểu hiện chủ nghĩa cá nhân, không bao giờ thỏa hiệp, cho dù chủ nghĩa cá nhân núp dưới mọi vỏ bọc khác nhau.

Trong quân đội ta, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là người đầu tiên “nổ súng” tuyên chiến với chủ nghĩa cá nhân. Đại tướng cho rằng, chỉ có kiên quyết đấu tranh loại trừ triệt để chủ nghĩa cá nhân mới góp phần nâng cao đạo đức cách mạng, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc trong quân đội ta. Đại tướng có những bài viết rất sắc sảo về chống chủ nghĩa cá nhân, tiêu biểu có bài: “Nâng cao tư tưởng xã hội chủ nghĩa, khắc phục chủ nghĩa cá nhân” (5/1957), được giới thiệu tại lớp học cán bộ cao cấp toàn quân do Tổng Quân ủy tổ chức; nội dung tập trung giáo dục nâng cao bản chất cách mạng và truyền thống tốt đẹp của quân đội, phê phán những ảnh hưởng tư tưởng hòa bình chủ nghĩa, lơi lỏng ý chí chiến đấu, suy tính cá nhân, công thần kiêu ngạo. Đại tướng Nguyễn Chí Thanh cũng chỉ ra tác hại của chủ nghĩa cá nhân đó là một vật chướng ngại, nó phá hoại từng bộ phận của sự nghiệp chủ nghĩa xã hội. Trong kháng chiến chống xâm lược, chủ nghĩa cá nhân biểu hiện trước hết là tư tưởng công thần, kèn cựa, địa vị. Trong hòa bình xây dựng đất nước, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân vẫn còn tồn tại và phát triển ở mức tinh vi, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, một bộ phận cán bộ bị thoái hóa biến chất, hành động phi pháp, tham nhũng. Tuy chủ nghĩa cá nhân tác oai, tác quái trong các cơ quan công quyền của Nhà nước và lan vào quân đội, song Đại tướng nêu rõ phương hướng khắc phục: “bóng ma của chủ nghĩa cá nhân đã xuất hiện và đã bắt đầu có sức ám ảnh, chi phối. Bóng ma đó thực đáng ghét nhưng không có gì đáng sợ. Vì chúng ta đã có sẵn lá bùa linh thiêng để trừ khử nó - đó là chủ nghĩa Mác - Lênin; vì chúng ta đã có một pháp bảo thần diệu để trừ khử nó - đó là phê bình và tự phê bình” . 

Trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại xuất hiện những năm 60 của thế kỷ XX trong hệ thống xã hội chủ nghĩa, trên cơ sở quán triệt sâu sắc tư tưởng, quan điểm của Đảng và Hồ Chủ tịch, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Quân uỷ Trung ương, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã phát động phong trào rèn luyện tư tưởng, đạo đức cách mạng, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa thực dụng, chủ nghĩa xét lại. Trực tiếp Đại tướng đã nói chuyện tại Trường Chính trị trung cao cấp (đóng ở Quần Ngựa, Hà Nội) với cán bộ, giảng viên, học viên và đại biểu một số đơn vị quân đội về hai chủ đề: “Xây dựng chủ nghĩa tập thể, chống chủ nghĩa cá nhân” và “Bảo vệ sự trong sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, chống chủ nghĩa xét lại hiện đại”. Bằng lối diễn đạt truyền cảm, tư duy chính trị sắc sảo, Đại tướng đã phân tích chỉ rõ thực chất “Chủ trương ba hòa” của chủ nghĩa xét lại hiện đại, nhằm điều hòa với chủ nghĩa đế quốc, ngăn cản thực hiện mục tiêu chung của phong trào cách mạng thế giới là “Hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội”.

Những bài nói, bài viết về chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa xét lại hiện đại của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn bám sát thực tiễn, có ý nghĩa chiến lược về định hướng tư tưởng, lý luận cho quân đội và động viên sức mạnh chính trị - tinh thần của bộ đội trong giai đoạn cách mạng mới. Sự mẫu mực về đạo đức cách mạng của Đại tướng với lập trường chính trị kiên định, giữ vững niềm tin sắt đá vào thắng lợi của cách mạng, của chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh tình hình phong trào cộng sản và công nhân quốc tế có sự chia rẽ sâu sắc, diễn biến rất phức tạp, đã thực sự trở thành một dấu ấn không phai mờ trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và sự nghiệp xây dựng quân đội về chính trị.

Ba là, tấm gương mẫu mực về đạo đức cách mạng “nói đi đôi với làm”, luôn quan tâm đến giáo dục, rèn luyện đội ngũ chính ủy, chính trị viên.

Từ thực tiễn cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi và phong phú của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh có thể khẳng định, sự thống nhất giữa lý tưởng chính trị và lý tưởng đạo đức cách mạng trong con người của Đại tướng là những giá trị đạo đức thực tiễn, có sức cảm hóa rất lớn tới các thế hệ cán bộ, chiến sĩ quân đội và nhận được sự quý trọng của nhân dân. Tấm gương mẫu mực về thực hành đạo đức cách mạng của Đại tướng, thực hiện “lời nói đi đôi với việc làm” đã có giá trị định hướng toàn quân phấn đấu vươn lên giành nhiều thắng lợi mới, góp phần thúc đẩy xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị.

Trên cương vị Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh rất coi trọng rèn luyện đạo đức, lối sống và tác phong công tác của người chính ủy, chính trị viên. Đại tướng căn dặn đội ngũ cán bộ chính trị quân đội: phải chống tác phong ba hoa, sáo rỗng, đại khái, chung chung, quan liêu bàn giấy, lề mề, vô trách nhiệm; đồng thời xây dựng tác phong làm việc thực tế, cụ thể, tỷ mỉ, chu đáo, sâu sát, nghiêm túc, chính xác, khẩn trương . Đại tướng đặc biệt quan tâm giáo dục, rèn luyện, động viên đội ngũ chính ủy, chính trị viên tích cực tu dưỡng, phát triển những phẩm chất của người lãnh đạo, người cán bộ chính trị; nhắc nhở người chính ủy, chính trị viên phải có quan điểm quần chúng, phát huy tốt dân chủ, đoàn kết và kỷ luật, thật sự bình đẳng về chính trị với chiến sĩ, hết lòng thương yêu, dìu dắt, giúp đỡ đồng chí đồng đội cùng tiến bộ, trưởng thành. 
  
Bản thân Đại tướng Nguyễn Chí Thanh luôn là một tấm gương mẫu mực về nếp sống giản dị, khiêm tốn, gần gũi, chân thành với đồng chí đồng đội; trọn vẹn về lòng nhân ái, vị tha, nhân hậu, hết mực vì con người; nhưng với bản thân luôn giữ đức tính cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, không đòi hỏi sự ưu đãi, hưởng thụ cho riêng mình. Đại tướng thực sự tiêu biểu cho phẩm chất cao đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, tiêu biểu cho tác phong công tác của người chính ủy, xứng đáng được các thế hệ cán bộ, chiến sĩ quân đội tôn vinh là “Người Chính ủy của Quân đội nhân dân Việt Nam”. 

Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, những hình ảnh và sự cống hiến to lớn của Đại tướng với sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của dân tộc, vẫn mãi mãi sống trong ký ức của nhân dân và các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam. “Người Chính ủy của Quân đội” vẫn đồng hành cùng với công cuộc xây dựng Quân đội nhân dân “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới./. 

Theo cpv.org.vn