Sáng ngày 13/01/2025, tại Hội trường Diên Hồng - Nhà Quốc hội, Ban Bí thư Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (ĐMST&CĐS) quốc gia. Hội nghị được tổ chức bằng hình thức trực tiếp từ điểm cầu Trung ương đến 15.345 điểm cầu trong cả nước, với 978.532 đại biểu tham dự. Tổng Bí thư Tô Lâm tới dự, chỉ đạo Hội nghị tại điểm cầu Trung ương.

Dự tại điểm cầu Trung ương có: Nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Lương Cường; Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Cẩm Tú và các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Ủy viên Ban Bí thư; đại biểu là các nhà khoa học, trí thức, doanh nghiệp về khoa học công nghệ hàng đầu trong và ngoài nước, giảng viên, sinh viên xuất sắc tiêu biểu về KHCN, ĐMST &CĐS.

Đại biểu dự Hội nghị tại điểm cầu Tỉnh ủy Cao Bằng

Dự tại điểm cầu tỉnh Cao Bằng có các đồng chí: Triệu Đình Lê, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Hoàng Xuân Ánh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIX; báo cáo viên Trung ương đơn vị tỉnh, báo cáo viên cấp tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội; một số doanh nghiệp hoạt động về lĩnh vực công nghệ thông tin, KHCN&CĐS trên địa bàn tỉnh.

Tại điểm cầu Văn phòng UBND tỉnh, Hội nghị được kết nối trực tuyến từ điểm cầu Tỉnh ủy Cao Bằng. Tham dự Hội nghị có các đồng là Trưởng các Ban HĐND tỉnh; đồng chí Trịnh Sỹ Tài, Chánh Văn phòng UBND tỉnh; các đồng chí Phó Chánh Văn phòng UBND tỉnh; cùng toàn thể đảng viên thuộc Đảng bộ Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh và Văn phòng UBND tỉnh.

Đại biểu dự Hội nghị tại điểm cầu Văn phòng UBND tỉnh Cao Bằng

Hội nghị đã xem trình chiếu phim phóng sự về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tại hội nghị, đồng chí Hoàng Đăng Quang, Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức Trung ương đã công bố Quyết định của Bộ Chính trị về thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia; quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Chỉ đạo. Tổng Bí thư Tô Lâm làm Trưởng Ban Chỉ đạo.

Các đại biểu đã nghe đồng chí Thái Thanh Quý, Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương trình bày Báo cáo tóm tắt tình hình, kết quả thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển KHCN, ĐMST&CĐS thời gian qua; quán triệt, triển khai tinh thần và nội dung cốt lõi của Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia (Nghị quyết số 57-NQ/TW).

Báo cáo nêu rõ: Trong suốt sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn quan tâm đến phát triển KHCN. Ngày 18/5/1963, tại Đại hội Đại biểu Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam toàn quốc lần thứ Nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Trong kháng chiến, nhiều nhà khoa học nổi tiếng đã có các công trình nghiên cứu, ứng dụng KHCN trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là chế tạo, cải tiến vũ khí chống giặc ngoại xâm và chữa bệnh cho cán bộ, chiến sỹ và Nhân dân ta. Kể từ khi thống nhất đất nước, đặc biệt từ khi tiến hành công cuộc Đổi mới đến nay, Đảng ta đã ngày càng quan tâm và xác định tầm quan trọng, vai trò và vị thế hàng đầu của KHCN đối với phát triển kinh tế - xã hội gắn với đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Qua các nhiệm kỳ Đại hội, nhận thức và tư duy của Đảng về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (ĐMST&CĐS) đã từng bước hoàn thiện và có nhiều đổi mới; các chủ trương, định hướng đề ra có tính kế thừa và phát triển phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong từng giai đoạn và gắn với xu thế phát triển chung của thế giới.

Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém: Tốc độ và sự bứt phá về phát triển KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia còn chậm; chưa thực sự trở thành động lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Tiềm lực, trình độ KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia còn khoảng cách so với nhóm các nước phát triển. Nghiên cứu, ứng dụng KHCN, ĐMST&CĐS chưa có bước đột phá, chưa làm chủ được công nghệ chiến lược, công nghệ số cốt lõi. Hạ tầng chưa đồng bộ, nhất là hạ tầng số còn nhiều hạn chế; an ninh, an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu còn nhiều thách thức...

Báo cáo cũng nêu lên cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ với sự phát triển vượt bậc của công nghệ số, đặc biệt là công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, lượng tử, tự động hóa... tác động nhanh, sâu rộng đến mọi mặt của đời sống xã hội, làm thay đổi toàn diện phương thức sống, làm việc của con người. KHCN, ĐMST&CĐS đã trở thành yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia. Chính phủ các quốc gia ngày càng chú trọng phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KHCN, ĐMST&CĐS; kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh đang là mô hình phát triển được nhiều quốc gia lựa chọn.

Nghị quyết số 57-NQ/TW nêu lên 05 nhóm quan điểm chỉ đạo, trong đó nhấn mạnh: Bộ Chính trị khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia, xác định rõ đây là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới. Nghị quyết đặt ra yêu cầu xuyên suốt, không tách rời là phải bảo đảm chủ quyền quốc gia trên không gian mạng; bảo đảm an ninh mạng, an ninh dữ liệu, an toàn thông tin của tổ chức và cá nhân. Đây là vấn đề đặc biệt quan trọng để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, an ninh, an toàn. Nghị quyết cũng nêu lên 05 nhóm mục tiêu đến năm 2030, trong đó xác định mang tính định hướng về tiềm lực, trình độ KHCN, ĐMST và đặt ra mục tiêu cụ thể là Việt Nam thuộc nhóm 03 nước dẫn đầu Đông Nam Á, nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số và chỉ số phát triển Chính phủ điện tử.

Nghị quyết số 57-NQ/TW đã đề ra 07 nhóm nhiệm vụ và giải pháp gồm: Nâng cao nhận thức, đột phá đổi mới tư duy, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ, quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia. Khẩn trương, quyết liệt hoàn thiện thể chế; xoá bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở phát triển; đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển KHCN, ĐMST&CĐS. Tăng cường đầu tư, hoàn thiện hạ tầng cho KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia. Phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia. Đẩy mạnh CĐS, ứng dụng KHCN, ĐMST trong hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị; nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, hiệu lực quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, bảo đảm quốc phòng và an ninh. Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động KHCN, ĐMST&CĐS trong doanh nghiệp. Tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển KHCN, ĐMST&CĐS.

Tại Hội nghị, đồng chí Phạm Minh Chính, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ quán triệt nội dung, tinh thần Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW. Thủ tướng Chính phủ cho biết, bám sát nội dung của Nghị quyết số 57-NQ/TW, nhất là 05 quan điểm chỉ đạo, các mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và 07 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, Chương trình hành động của Chính phủ đã đề ra 41 nhóm chỉ tiêu (gồm 35 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 và 6 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2045) và 07 nhóm nhiệm vụ với 140 nhiệm vụ cụ thể.

Đồng chí Trần Thanh Mẫn, Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội trình bày chủ trương, giải pháp về thể chế pháp luật để đột phá phát triển KHCN, ĐMST&CĐS quốc gia. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội sẽ phối hợp với Chính phủ, các cơ quan của Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức rà soát hệ thống pháp luật có liên quan; thể chế đầy đủ, kịp thời, đồng bộ theo đúng yêu cầu của Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị các cấp ủy, chính quyền cần thực hiện những nhiệm vụ giải pháp trong thời gian tới:

Xác định phát triển KHCN, ĐMST&CĐS là nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. Trung ương đã gương mẫu hành động, với Chương trình hành động kèm theo được quán triệt. Các cấp ủy, chính quyền cần cụ thể hóa Nghị quyết bằng các kế hoạch sát thực tiễn, lấy kết quả triển khai làm tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng. Các cấp ủy, chính quyền, đơn vị cần lập kế hoạch cụ thể, bám sát mục tiêu Nghị quyết số 57-NQ/TW, với nhiệm vụ rõ ràng, phân công cụ thể. Ngay trong năm 2025, cần phải lựa chọn và giải quyết những vấn đề rất căn cơ, tạo nền tảng cho giai đoạn 2026-2030, tạo cú hích cho năng suất lao động mới, tạo niềm tin cho xã hội. Sớm hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định pháp luật, cơ chế chính sách, tháo gỡ hết các điểm nghẽn, rào cản để phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giải phóng tối đa sức sáng tạo, khuyến khích dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Trong quý I/2025, hoàn thành việc sắp xếp lại các tổ chức KHCN; tập trung đầu tư trọng điểm để phát triển các tổ chức nghiên cứu mạnh. Có kế hoạch cụ thể để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân tài khoa học, công nghệ. Triển khai các giải pháp đột phá để thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu, thu hút nhân tài công nghệ là người Việt và người nước ngoài tới làm việc. Xem xét bỏ bớt các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp với yêu cầu mới của Nghị quyết số 57-NQ/TW. Bố trí ngân sách cho KHCN, chính sách khuyến khích nghiên cứu và phát triển, lập các quỹ KHCN, khuyến khích hình thành các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ thiên thần, quỹ khởi nghiệp, quỹ đổi mới sáng tạo. Ban hành cơ chế thu hút nhân tài nói chung, đặc biệt là nhân tài khoa học, công nghệ, nhân tài người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế, với các chính sách hấp dẫn về quốc tịch, thu nhập, nhà ở và môi trường làm việc.

Ưu tiên xây dựng và hoàn thiện hạ tầng như đã nêu trong Nghị quyết số 57-NQ/TW. Tối ưu hóa và nâng cấp hạ tầng số, xây dựng các trạm gốc 5G, mở rộng Internet băng thông rộng và phạm vi phủ sóng cáp quang. Phát triển hệ thống vệ tinh tầm thấp tốc độ cao. Xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia, triển khai Luật Dữ liệu và sàn giao dịch dữ liệu trong năm 2025. Trong năm 2025, đảm bảo 100% thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được thực hiện trực tuyến, thông suốt, hiệu quả; 100% thủ tục hành chính không bị giới hạn bởi địa giới hành chính cấp tỉnh. Đẩy nhanh kết nối và chia sẻ dữ liệu quan trọng trong các lĩnh vực như dân cư, tư pháp, giáo dục, ngân hàng, thuế, bảo hiểm, doanh nghiệp, đất đai, phương tiện... Trung tâm dữ liệu quốc gia phải hoàn thành với dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống" dẫn dắt chuyển đổi số toàn diện, tạo nền tảng phát triển kinh tế số và lực lượng sản xuất hiện đại giai đoạn 2026-2030, đáp ứng mục tiêu Nghị quyết số 57-NQ/TW. Thúc đẩy hợp tác nghiên cứu và chuyển giao công nghệ với các quốc gia tiên tiến, nhất là trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, bán dẫn và năng lượng tái tạo…

Kim Cúc